ریحانه موسوی | شهرآرانیوز؛ نمایشگاه «ایران جان» با بیش از صد اثر خوش نویسی از استادان و اعضای انجمن خوش نویسان مشهد این روزها در نگارخانه پایتخت معنوی جهان اسلام، واقع در پارک ملت، برپا شده است. این نمایشگاه به مناسبت هفته خوش نویسی برگزار شده و مجموعهای از آثار خوش نویسی سنتی و نقاشی خط را در معرض دید علاقهمندان قرار داده است.
«ایران جان» تلفیقی از مهارت استادان و خلاقیت هنرمندان انجمن خوش نویسان است؛ ترکیبی که عمق معرفت و نگاه هنرمندانه آنان را نسبت به این هنر اصیل ایرانی بازتاب میدهد. در ادامه برگزاری نمایشگاه، گفت وگویی با مجتبی قیطاقی، معاون هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی و محمدعلی فراستی، رئیس انجمن خوش نویسان مشهد و دو تن از استادان این انجمن انجام شده است که در ادامه میخوانید.
مجتبی قیطاقی، معاون هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، در حاشیه برگزاری این نمایشگاه در گفتوگو با خبرنگار شهرآرا ابراز کرد: جایگاه خوش نویسی خراسان بزرگ و در ادامه خراسان رضوی و مشهد، به لحاظ سطح آثار و حضور استادان، مایه افتخار است.
وی هدف از برگزاری این نمایشگاه را نکوداشت هفته خوش نویسی بیان کرد و گفت: در این رویداد هم خوش نویسی ایرانی و هم هنرمندان میراث دار خوش نویسی پاسداشت میشوند. این هفته در جای جای استان خراسان، رویدادهای خوب خوش نویسی داشتیم و در بسیاری از شهرها، نمایشگاهها و کارگاههای خوش نویسی برقرار است. این نمایشگاه نسبت به نمایشگاههای قبلی مثال زدنی بود و کارهای قوی و متنوع در آن وجود داشت.
قیطاقی بهره گیری از استادان جوان و پیشکسوت در کنار یکدیگر را نقطه قوت این نمایشگاه برشمرد و بیان کرد: این کار صمیمیت، مهربانی و وفاق ایجاد میکند. در کنار هم آموختن، تمرین با هم بودن و برای هم بودن را به ارمغان میآورد. خوش نویسی هنر نجیبی است که ریشه در هنرهای مقدس دارد؛ به خصوص در بستر هنرهای اسلامی تعریف میشود.
به همین دلیل خوش نویسان همیشه سعی میکنند خوب بنویسند و اعتقادشان بر این است که به کمال آنها کمک میکند. بسیاری، اما نفهمیدهاند که میتوانند این ذات زیبا را به کار ببندند و به کمال برسانند. خوش نویسان رمز آفرینش انسانی را فهمیدهاند و تلاش میکنند هرچه بهتر دلشان را صاف و روح و روان خود را پالایش دهند.
محمدعلی فراستی، رئیس انجمن خوش نویسان مشهد، نمایشگاه «ایران جان» را گزیدهای از آثار استادان، پیشکسوتان، هنرمندان و اعضای انجمن خوش نویسان مشهد از دوره ممتاز به بالا معرفی کرد و افزود: بیش از ۱۱۱ اثر در این نمایشگاه به نمایش گذاشته شده است. خطوطی که اینجا کار شده بیشتر نستعلیق، شکسته نستعلیق، نقاشی خط و چند اثر هم خط ثلث است.
وی از برنامههای انجمن خوش نویسان مشهد سخن گفت و بیان کرد: هم نویسی در مجتمع سلطان علی مشهدی و کارگاههای هنری از جمله اقداماتی است که در انجمن انجام میشود. وی با اشاره به همکاری انجمن با نگارخانه «شکوه شاهنامه» توضیح داد: این اقدام از زمان روی کار آمدن هیئت مدیره جدید انجمن کلید خورد، بدین ترتیب با هماهنگی یکدیگر میتوانیم اقدامات فرهنگی بهتری انجام دهیم و نمایشگاههای پربارتری برگزار کنیم.
وی خوش نویسی را یک هنر قدسی دانست و گفت: از مسئولان با خرد میخواهم به این رشته هنری بیشتر توجه کنند و بستری را با هدف جذب نوجوانان، جوانان و هنرمندانی که به این رشته علاقه دارند، فراهم آورند. وی تصریح کرد: باید این نمایشگاهها مقداری پربارتر و عیار آن بالاتر باشد. مشهد مخاطبان خوبی دارد و همه میتوانند با حضور در این نمایشگاهها آنها را پررنگتر نشان دهند تا هنرمندان جوان ما نیز تشویق شوند، زیرا استادان آینده خواهند بود و باید به آنها میدان داد.
این هنرمند با تأکید بر ظرفیت خوب خوش نویسی برای نوآوری بیان کرد: اکنون عرصه «نقاشی خط» بسیار جذاب است؛ چون دارای رنگ است و علاقهمندان زیادی به وسیله همین رنگ و لعابی که دارد به این سمت و سو میآیند. پس ما باید از این حربه استفاده ثمربخشی داشته باشیم و چاشنی کار نقاشی خط ما، خط نستعلیق نیز باشد.
هادی سید خوانی، مدرس و مسئول آموزش انجمن خوش نویسان مشهد، در ابتدای صحبتهای خود گفت: نمایشگاه «ایران جان»، در کل کشور برگزار شده است.
ما هم در مشهد این نمایشگاه را داریم و استقبال از آن بسیار خوب است. آثاری که در این نمایشگاه وجود دارد شامل خطوط نسخ، ثلث، نستعلیق، شکسته نستعلیق و معلی در قالبهای مختلف مانند سیاه مشق، کتیبه نویسی، سطر، کتابت و چلیپا است. این هنرمند سطح نمایشگاه امسال را نسبت به سالهای گذشته بهتر دانست و اشاره کرد: یکی از دلایل آن فعالیتهای قوی هنرمندان مشهدی، انجمن خوش نویسان مشهد، مؤسسههای خصوصی و نمایشگاههایی است که در این شهر بسیار فعال شدهاند.
وی درباره دغدغههای هنرجویان و استادان خوش نویسی گفت: مسائل اقتصادی بر روی فعالیت کسانی که به صورت حرفهای این هنر را دنبال میکنند، بسیار تأثیرگذار است؛ با عزلت خوش نویسان و نیازی که به مشق زیاد دارند، به ویژه کسانی که در سطح حرفهای قلم فرسایی میکنند، نیاز است روزانه حداقل هشت ساعت به طور مداوم تمرین داشته باشند، یعنی شغل دائم آن هاست و بسیاری حتی نمیتوانند شغل دیگری داشته باشند که مسائل اقتصادی آنها را دغدغهمند میکند.
هنرجویان به فضاهای آموزشی نیاز دارند. ما ۹ شعبه درجه یک در سطح شهر داریم، اما باز هم کم بوده و دلیل آن وسیع شدن مشهد است. اگر فضاهایی به ویژه در مناطق کم برخوردار مشهد وجود داشته باشد تا آنها هم بتوانند از حضور استادان بهرهمند شوند، بهتر است.
سیدخوانی که حدود ۲۵ سال به تدریس خوش نویسی مشغول است، ابراز کرد: فضای روحانی خوش نویسی آن قدر جذابیت داشت که شغل خود را کنار گذاشتم و سال هاست به صورت تخصصی به آن مشغولم. ارتباطی که بین خوش نویس و دفتر و قلم او به وجود میآید، همچنین حس و حال روحانی که بین استاد و شاگرد ایجاد میشود، باعث دل نکندن و دور نشدن او از این هنر خواهد شد. خلوت و خلسهای که در زمان انجام خوش نویسی به وجود میآید، همان چیزی است که بسیاری از مردم به دنبال آن هستند، اما شاید با این فضا آشنا نباشند و تجربه آن را ندارند.
ما دائم با اشعار سعدی، مولوی و اندیشه حافظ زندگی میکنیم. حدیث و قرآن مینویسیم و هنرمندی وجود ندارد که نوشته ناثواب، نامفهوم یا بی ارزش نوشته باشد. من از مردم دعوت میکنم تا فرزندان خود را هم نشین سعدی، مولوی، احادیث اهل بیت (ع) و قرآن کنند، زیرا نوشتههایی که مقابل چشم ماست همه فرهنگ و ادبیات فاخر ایرانی است.
حسین صالحی، مدرس انجمن خوش نویسان مشهد، بیان کرد: به طور طبیعی در چنین نمایشگاهی، آثار سطوح مختلفی دارند و جلوهای از فعالیت این انجمن در یک سال گذشته هستند. وی دو جلوه را در هنر خوش نویسی مترتب دانست و در این باره توضیح داد: جلوه اول فعالیت خوش نویسان در خلوت خودشان است. جلوه دوم، اما جایگاهی است که خوش نویسی در جامعه دارد.
در بخش اول، در سالهای اخیر شاهد پیشرفت بسیار چشمگیری نسبت به خوش نویسی هستیم. هنرمندان جوان بسیاری در کشور به این هنر اقبال نشان دادند و ظهور کردند و بسیار استادانه مینویسند. همچنین فعالیت انجمن خوش نویسان در ارتباط با گسترش هنر خوش نویسی در کشور بسیار مثبت بوده است، اما در بخش دوم احساس میکنم که جامعه در حال از دست دادن پیوندهای فرهنگی با کلیت پیشینه خود است.
من آنچه را به عنوان تهاجم فرهنگی مطرح است «تقابل و تضاد فرهنگ ها» نام گذاری میکنم و جامعه را یک جامعه سرگردان میبینم که در حال کنار گذاشتن یک سری از باورهای کهن خود است. حال آنکه چیزی را جایگزین آن نمیکند که این بسیار خطرناک است و جامعه این گونه نمیتواند سالم باشد. هنر خوش نویسی و هنرهایی از این دست، فرصتی در اختیار جامعه قرار میدهند تا رگ و ریشههای اصیل خود را به آن برگردانند، ما به این اتفاق نیاز داریم و هیچ گریزی از آن نداریم.
این استاد خوش نویسی ادامه داد: هنرهایی همچون خوش نویسی، نگارگری و هنرهای اصیل ایرانی میتوانند آرامش، فکر، ژرفا و آنچه که در پیشینه فرهنگ ما به عنوان خرد نامیده میشود، بازگردانند.